دومین هفته از مهر با سر رسیدن سرما و باران‌های پاییزی در حال خودنمایی است و به نظرم رسید خوب است از مطلب امشب روانشناختی را به افسردگی فصلی اختصاص دهیم. قبل از این در خصوص این موضوع چیزی نخوانده بودم و به نظرم رسید خوب است با شما نیز آن را در میان بگذارم.
برای تشخیص افسردگی فصلی، می‌بایست حداقل دو دوره افسردگی عمده در فصل معین روی داده باشد. در نتیجه با توجه به آغاز این آن می‌توان از دو تا سه هفته پیش از زمان احتمالی، برنامه‌ای به منظور پیشگیری ترتیب داد.
وقتی از افسردگی فصلی سخن به میان می‌آید، اغلب افراد یاد افسردگی فصلی در ماههای پاییز و زمستان می‌افتند در حالیکه شاید برایتان جالب باشد که یک شکل نادر افسردگی فصلی “افسردگی تابستان” است که در اوایل بهار شروع و در پاییز به پایان می‌رسد.
شاید باورش سخت باشد که روزهای تابستانی نیز می‌توانند افسردگی ایجاد کنند اما واقعیت آن است که بله در این فصل بنا به دلایلی که در زیر به آن اشاره می‌کنم؛ افراد دچار افسردگی می‌شوند. این دلایل عبارتند از:
- اختلال عاطفی فصلی
- تابش بیش از اندازه نور خورشید
- نگرانی‌های مالی
- گرما
- حجم بالای برنامه‌های مختلف در تابستان
- نگرانی درباره ظاهر بدن
در نتیجه ممکن است کج خلقی، حواس پرتی، اضطراب، کاهش وزن یا اشتها و کم خوابی از خود نشان دهید. که برای مثال با استفاده از برنامه منظم، خواب کافی، برنامه ورزش و غیره علائم این نوع افسردگی را کاهش داد. افزایش روابط اجتماعی و برنامه روزانه جهت آرام‌سازی نیز بسیار کمک کننده است.
از سوی دیگر، در پاییز و زمستان کوتاه شدن روزها و تاریک شدن زودتر هوا و سایر عوامل میتواند افرادی را دچار افسردگی پاییز و زمستان نماید. یکی از دلایلی که برای افسردگی پاییزی میآورند آن است که در ماههای پاییز و زمستان کاهش نور خورشید باعث کاهش تولید سروتونین(پیک عصبی موثر بر خلق و خو) در مغز میشود و هنگامی که میزان سروتونین در بدن به حداقل برسد، فرد علائمی شبیه غم و غصه را تجربه می‌نماید.
برخی دیگر معتقدند تغییر میزان هورمون ملاتونین[۱]در ایجاد این نوع افسردگی نقش دارد. حسایست سیستمهای مغزی نسبت به افزایش ملاتونین زمینه بروز این اختلال را خصوصا در افرادی آسیب پذیری بیولوژیک بیشتری دارند، ایجاد می‌کند.
افراد در این زمان موارد زیر را با شدت و ضعف متفاوتی تجربه می‌کنند:
- احساس خستگی مفرط، کسالت و یکنواختی، کاهش میزان انرژی
- احساس غمگینی و پوچی در بیشتر ساعات روز و تمایل به گریه
- تحریک پذیری عصبی و احساس اضطراب و بی قراری
- بی علاقگی به فعالیت های روزانه و پایین آمدن سطح عملکرد
- احساس یاس شدید و مرور کردن عقاید منفی در مورد گذشته و حال خود
- ناتوانی در تمرکز و عدم تصمیم گیری صحیح
- افزایش اشتها و اضافه وزن و میل افراطی به خوردن اغذیه های شیرین و پر از کربوهیدرات.
- احساس خواب‌آلودگی و افزایش نیاز به خواب
- تمایل افراطی به تنهایی و انزوا گزینی
- ملامت گری و سرزنش خویشتن و در درجات شدیدتر تصمیم به خودکشی
از مواردی که به کاهش علایم و بهبود وضعیت افراد در این زمان کمک می‌کند می‌توان به بهره‌گیری بیشتر از نور طبیعی یا مصنوعی، خواب در آغاز شب و بیدارشدن صبح زود، استفاده از رنگ‌ها، صحبت با افراد مطمئن و غیره اشاره نمود.
آیا تا به حال افسردگی فصلی را تجربه کرده‌اید؟ خوشحال خواهم شد برای من و خوانندگان احتمالی این مطلب نظر خود را بنویسید.