امشب قصد دارم از مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتی[۱] که در واقع فعالیت اجتماعی برندها محسوب می‌شود؛ بنویسم. در این مفهوم شرکت‌ها سعی می‌کنند نسبت به جامعه و فضایی که در آن فعالیت می‌کنند، با ایجاد بستری مناسب مشکلات جامعه را بشناسند و در راستای رفع آن و سوق جامعه به سمت توسعه تلاش کنند.
در گذشته صرف توجه به مسئولیت اقتصادی می‌توانست سازمان‌ها را به موفقیت کامل برساند اما امروزه سازمان‌ها برای رسیدن به موفقیت پایدار خود نیازمند توجه به دو مسئولیت کلیدی یعنی مسئولیت اقتصادی و مسئولیت اجتماعی در کنارهم و ایجاد توازن بین این دو مسئولیت هستند. توجه به مسائل کودکان، نیازمندان، محیط زیست و … می‌تواند از زیرمجموعه‌های مسئولیت اجتماعی باشند و نقش کسبوکارها در ورود به این مسائل علاوه بر مسئولیت اجتماعی یک شرکت، می‌تواند توجه به دوام کسب‌وکار را نیز در بر داشته باشد زیرا بدون داشتن جامعه‌ای سالم، هیچ کسب‌وکاری ماندگار نخواهد ماند.
به نظر من توجه به مسئولیت اجتماعی از دو جهت برای کسبوکارها مهم و حیاتی به نظر می‌رسد. نخست آنکه فعالیت‌های ارزشمند در جهت حفظ و ایجاد همدلی در جامعه یک مزیت رقابتی مهم برای کسبوکارها محسوب می‌شوند، زیرا در ذهن مشتریان تاثیر مثبتی خواهد داشت. دوم آنکه کسبوکارها با این مزیت رقابتی می‌توانند منحصربه‌فرد شوند و استراتژی‌های مختلفی را جهت گسترش و توسعه برند خود به عنوان یک برند لوکس اعمال کنند. با این کار، برند؛ توجه مشتری را به خود جلب می‌کند و به وی این پیام را منتقل می‌نماید که این برند به تمام جنبه‌های زندگی مشتریانش اهمیت می‌دهد و مشتری نیز به هنگام انتخاب برند مذکور، امتیاز ویژه‌ا‌ی به این واسطه برای برند در نظر خواهد گرفت.
شرکت مشهور تحقیقات بازار نیلسون با نظرسنجی از ۳۰۰۰۰ مصرف‌کننده از ۶۰ کشور جهان در زمینه بازاریابی تحقیقی را انجام داده است که نتایج این نظرسنجی اطلاعات جالب ذیل را نشان می‌دهند:
- ۵۵٪ از مصرف‌کنندگان حاضر به پرداخت اضافی برای محصولات و خدماتی هستند که متعهد به تاثیر اجتماعی و زیست‌محیطی هستند.
- ۵۲٪ از مصرف‌کنندگان در شش ماه گذشته، حداقل یک محصول از محصولات شرکت‌های متعهد به مسئولیت اجتماعی خریداری کرده‌اند.
نکته جالب این تحقیق آن است که مصرف‌کنندگان آسیا، آمریکای لاتین و شرق میانه (حدود ۶۵٪) نسبت به اروپا و شمال آمریکا تمایل بیشتری برای محصولات و خدماتی که مسئولیت اجتماعی را رعایت می کنند، دارند و حاضرند برای آن هزینه‌های اضافی پرداخت نمایند.
در سالهای اخیر مسئولیت اجتماعی شرکتی در برندهای معتبر و مطرح ایرانی جای خود را باز کرده است اما نکته قابل توجه این است که آیا مسئولیت اجتماعی‌ای که این روزها بسیار می‌شنویم؛ توانسته درک درستی از واقعیت مسئولیت اجتماعی شرکتی داشته باشد؟ آیا مسئولیت اجتماعی شرکتی مساوی با کارخیر است یا نه مفهومی فراتر از آن در پس داستان وجود دارد؟
واقعیت آن است که مسئولیت اجتماعی شرکتی مساوی با کار خیر نیست و از نظر من لطف هم نیست. بلکه یک تکلیف است که جنبه‌های مختلفی دارد و سازمان مسئول در جبهه‌های مختلف می‌بایست این مساله را به نمایش بگذارد. از نظر من مسئولیتی که یک شرکت به عنوان مسئولیت اجتماعی خود قبول می‌نماید؛ می‌بایست در تمام جنبه‌های ذیل نمود داشته باشد:
- برداشتن مسئولیتی در قبال جامعه مرتبط با کسب‌وکار اصلی خود
- حفظ محیط زیست و اکوسیستم
- رضایت کارمندان و خانواده‌های آن‌ها
- ارائه محصولات و خدمات با کیفیت و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان در صورت تولید کالا یا ارائه خدمت
- صرف بخشی از درآمدها در راه‌های غیرخلاف و غیر قانونی در مسیر پیشرفت و توسعه
- برنامه‌ریزی و خدمت در راستای کمک به سازمان‌های مردم نهاد معتبر با موضوعات کودکان، زنان، معلولیت و ….
واقعیت آن است که آنچه در کسبوکارها به عنوان مسئولیت اجتماعی شرکتی مشاهده می‌شود با آنچه به واقع بهتر است که انجام شود تفاوت چشمگیری دارد. برنامه‌ریزی درست و نگرشی مسئولانه توام با پایداری، ترغیب و درگیری کارکنان در طرح‌های مسئولیت اجتماعی و همکاری و مشارکت واقعی برند در جامعه با استفاده از نهادهای معتبر و آگاه نتایجی خواهد داشت که همه را منتفع خواهد کرد.
واقعیت آن است که مسئولیت اجتماعی شرکتی نه تنها در کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری مالی به شرکت‌ها کمک خواهد کرد، بلکه بهبود شهرت و اعتبار، افزایش وفاداری مشتری و ایجاد انگیزه در کارکنان را نیز به همراه خواهد آورد که هرکدام از این موارد برای یک شرکت بسیار ارزشمند است.
قصد دارم در مطلب بعدی این دسته در مورد این مساله به جزئیات بیشتری بپردازم و همچنین تعریف کنم که چه راهی را طی کردم و چه شد که من با مسئولیت اجتماعی شرکتی آشنا شدم. خوشحال می‌شوم در این رابطه اگر تجربه یا نظری دارید؛ با من و خوانندگان احتمالی این وبسایت در میان بگذارید.
[۱]. Corporate Social Responsibility (CSR)
بازتاب:تنظیم سند یا دستورالعمل مسئولیت اجتماعی – آینده با من